Van 2 tot 10 november ben ik op reis geweest naar Rwanda en Burundi. In dit verslag vertel ik over het programma en mijn ervaringen.
Pure Africa guesthouse & coffeebar
Onze onderneming in Rwanda is 6 maanden open. De afgelopen maanden hebben we ervaring kunnen opdoen. We hebben recent een nieuwe manager aangenomen. Het is ontzettend lastig gebleken om de juiste mensen te vinden. We hebben heel veel mensen gesproken en de moed zakte ons bijna in de schoenen. Uiteindelijk is het toch gelukt en hebben we Diogene aangenomen. Hij heeft eerder gewerkt in een exclusieve lodge in Uganda en begrijpt goed welke kant wij op willen.
Waar veel processen tot voor kort niet goed op orde waren, stelt hij snel orde op zaken. Zo is de snelheid in de keuken aanzienlijk toegenomen, worden klanten op tijd bediend en is zowel de koffie als het eten van goede kwaliteit. Er zijn een aantal voorwaarden van de overheid waar we nog niet aan voldeden. Bij een controle wilden de zes controleurs het bedrijf sluiten. Omdat we nog steeds veel beter presteerden dan anderen bedrijven mochten we openblijven en kregen we twee weken om een aantal aanpassingen door te voeren. Dit heeft Diogene goed gemanaged. Een aantal punten zijn terecht maar de bemoeienis gaat wel erg ver. We mogen bijvoorbeeld alleen wit beddengoed voeren en we moeten verplicht een beveiliger hebben die goedgekeurd is.
We hebben een mix aan klanten. Van koffieliefhebbers, expats, feestjes, zakelijke reizigers tot aan toeristen. Alle klanten hebben verschillende wensen. Onze medewerkers proberen overal op in te springen. Zo hebben we bijvoorbeeld sinds kort een Engels ontbijt op de menukaart staan omdat één klant daar naar vroeg. Dit is enerzijds heel klantgericht maar aan de andere kant bestaat het risico dat we alles net niet goed genoeg doen. Van dit soort organisaties zijn er al genoeg in Rwanda. We zijn tot de conclusie gekomen dat het tijd wordt voor meer focus om de beste te worden in de dingen die we doen: lekkere Rwandese koffie, comfortabele kamers en goed traditioneel Rwandees eten. We zijn uiteindelijk ook Pure Africa coffeebar & guesthouse.
Onze medewerkers zijn allemaal heel vriendelijk en beleefd maar ze vinden het erg ingewikkeld om een praatje aan te knopen met gasten. Ik begrijp het ook wel als je ziet waar sommige medewerkers vandaan komen. Daarnaast staat het toerisme in Rwanda nog in de kinderschoenen en is onze standaard heel anders dan bij Rwandezen zelf. Het is zoeken naar de goede balans.
De eerste dag was dan ook snel gevuld met samen nadenken over positioneren, marketing en het oefenen van gesprekjes met mij als buitenlandse gast van de koffiebar.
Ik ben heel benieuwd hoe het er over een paar maanden voorstaat.
Rwanda
Op maandag heb ik eerst om tafel gezeten met Leonard. Leonard is directeur van Juru koffiecoöperatie in het westen van Rwanda. Wij kopen bij hem 50% van onze koffie maar verstrekken nog geen microkredieten in het gebied van zijn coöperatie. Samen met hem gaan we zoeken naar een microkredietbank in Kayonza. Daarnaast gaan we zijn coöperatie ondersteunen met het inhuren van een agronomist (landbouwspecialist) die boeren gaat helpen bij allerhande vragen over het groeien van koffie. Dit moet de kwaliteit en de omvang van de oogst ten goede gaan komen.
Nederlandse ambassade
Na mijn afspraak met Leonard stond een afspraak op de Nederlandse Ambassade op de planning. Even bijpraten over alle ontwikkelingen en natuurlijk heb ik daar een zak koffie gebracht in de hoop dat de Nederlandse Ambassade in het vervolg Pure Africa koffie gaat drinken.
Bezoek microkredieten
Aan het einde ochtend ben ik naar Gitarama gereden om een aantal boeren te bezoeken met een microkrediet. Wat is het toch prachtig dat we met deze kleine bedragen veel impact kunnen maken. De bezochte kredieten worden besteed aan het aankopen van land en het vernieuwen van de plantages met jonge struiken. Sommige struiken zijn al 30 jaar oud en nog nooit vernieuwd en veel minder productief geworden
’s avonds heb ik een biertje gedronken met de directeur van Agriterra. Zij hebben ons geholpen in het verbinden met koffie gerelateerde organisaties in Burundi.
Burundi
De volgende ochtend ben ik samen met mijn Burundese chauffeur Paul op tijd vertrokken naar Kayanza. Een stad vlak over de grens tussen Rwanda en Burundi. Ik ben enorm verrast door Burundi. De natuur is overweldigend mooi en het land is veel minder gecultiveerd dan Rwanda. Ik ben in een heel aantal Afrikaanse landen geweest en Burundi is het armste wat ik ooit gezien heb. De armoede is er schrijnend.
Manier van zakendoen
Corruptie in Burundi is heel openbaar en lijkt a way of living. Zo moest mijn chauffeur geld betalen om de grens te mogen passeren, stopten ze onze Rwandese auto om de haverklap om geld te vragen en werd ik verzocht bij de gouverneur langs te komen voor een kennismaking en of ik meteen even 100 euro mee wilde nemen. Dit heb ik natuurlijk niet gedaan. Geld wordt verhandeld op de zwarte markt en met mijn eigen pas kan ik geen geld opnemen. Voor niets gaat de zon op en iedereen wil een stukje meepakken van de taart. Op zich begrijpelijk als je de armoede van het land ziet. Het ingewikkelde is dat het veel stiekem en onder de pet gebeurd. De overheid is overal bij betrokken en de belangrijkste inkomstenbron voor de overheid is koffie. Dat betekent ook dat boerencoöperaties hoge percentages moeten afdragen van de winst en de overheid op belangrijke posities mensen plaatst, ook binnen commerciële bedrijven.
Met dit in mijn achterhoofd voelde ik mij aan het begin niet echt op mijn gemak. Wie kan ik wel en niet vertrouwen en wat zijn de belangen van de mensen die betrokken zijn bij mijn reis. Er was iemand die al mijn bewegingen filmde. Was dit vanuit enthousiasme of meer om informatie te verzamelen voor derden? Gelukkig is onze missie heel duidelijk en transparant. Wij willen direct koffie inkopen bij twee koffiecoöperaties voor een eerlijke prijs en microkredieten vertrekken aan boeren zoals we ook doen met De Waaghals. Ook in Burundi zullen mensen zijn die onze missie ondersteunen en die op een eerlijke transparante manier willen werken. Deze mensen moest ik alleen weten te vinden. Waarbij ik ook vind dat iedereen betaald mag worden voor de diensten die hij / zij levert, alleen dan wel transparant en niet onderhands.
Plan van aanpak uitwerken
Gelukkig zijn er veel aanknopingspunten waarmee we verder kunnen en ik denk betrouwbare partijen te hebben gevonden. De komende periode gaan we een plan uitwerken en kijken hoe we Burundi werkbaar kunnen maken. De ambitie is om in 2020 de eerste container te kopen en de eerste kredieten te kunnen verstrekken. Hieronder een aantal aanknopingspunten.
Koffiecooperatie Nzoyiyaga
Deze coöperatie volgen we al een tijdje. De koffie is heerlijk en de organisatie staat nog in de kinderschoenen. Hier kunnen we veel impact maken. Er zijn twee leuke agronomisten betrokken bij de coöperatie: Bernard en Guillaume. Ik heb de president ontmoet, het vervallen washingstation bekeken en de boeren gesproken.
Koffiecooperatie Korerikawa
De koffiesmaak van deze coöperatie is naar alle waarschijnlijkheid goed te combineren met Nzoyiyaga. We zoeken altijd een balans tussen een hogere en lagere aciditeit. Deze coöperatie is lager gelegen en heeft een meer kruidige smaak. Binnenkort gaan we de koffie proeven.
COCOCA
Deze organisatie is opgericht door 30 boeren coöperaties. COCOCA geeft boeren technische ondersteuning en helpt bij het internationaal verkopen van de groene koffie. Kopers hoeven dus niet afzonderlijk bij alle coöperaties langs maar kunnen de koffie proeven en kopen bij COCOCA. Een prachtig initiatief waar wij mogelijk mee samen kunnen werken.
Microkredieten
Ik heb verschillende microfinancieringsbanken gesproken en een NGO die ons wil ondersteunen bij het verstrekken van microkredieten. Deze organisaties willen graag samenwerken en gaan akkoord met de condities die we ook stellen in Rwanda. De belangrijkste is het maximum van 6% rente. De beste indruk kreeg ik van Coopec Kayanza.
