Pure Africa investeert al een aantal jaren in microkredieten om ondernemers in Afrika te kunnen helpen ondernemen. Maar wat is nou een microkrediet? Hoe komt dit tot stand en wat zijn de geboekte resultaten? In dit artikel nemen we je mee in de wereld van microfinanciering en wat dit betekent voor de koffieboeren in Afrika.
1. Wat is een microkrediet?
Microfinanciering geeft mensen de mogelijkheid om een eigen bestaan op te bouwen. Voor (beginnende) ondernemers in ontwikkelingslanden is het vaak moeilijk om aan een lening te komen. Al helemaal tegen een redelijke rente. Microkredieten zijn bedacht met het doel om mensen die geen toegang hebben tot financiering toch een lening voor hun onderneming te kunnen verstrekken. Vaak gaat het om enkele honderden of duizenden euro’s waarmee bijvoorbeeld nieuw gewas of vee kan worden gekocht.
Microkrediet: Een microkrediet is een klein kapitaal in de vorm van een lening waarmee (beginnende) ondernemers in ontwikkelingslanden kunnen investeren in hun onderneming die zij vervolgens in termijnen terugbetalen.
2. Waarom investeren we in microkredieten?
Van elke zak koffie investeert Pure Africa één euro in het microkredieten fonds van de Pure Africa Foundation. We doen dit omdat we geloven in ondernemerschap. Geld geven helpt niet om de economie in het land te stimuleren. Geld geven maakt mensen afhankelijk, terwijl wij juist geloven in zelfstandigheid en gelijkwaardigheid. Door te investeren in microkredieten stimuleren we ondernemerschap bij koffieboeren en coöperaties. Doordat zij het geld weer moeten terug betalen, denken zij gerichter na over hun investering en hoe deze kan worden afgelost.
Het fonds groeit met elke verkochte zak koffie. Uit dit fonds worden de leningen verstrekt. Na twee jaar is de lening afbetaald, waardoor het geleende geld weer terug komt en beschikbaar is voor een volgende investering. Hierdoor blijft het geld in principe oneindig beschikbaar voor ondernemerschap.
Met de investeringen die (koffie)boeren doen met de microkredieten uit de foundation zijn zij in staat om veel beter voor zichzelf te zorgen. Ze kunnen hun inkomen vergroten, maar mogelijk ook de werkgelegenheid in de regio uitbreiden. Koffieboeren beslissen zelf over hun investeringen. Waar hebben zij op dat moment behoefte aan? Wat helpt hen om hun onderneming uit te breiden? Door boeren hierover te laten nadenken, creëren we zelfstandigheid. Een belangrijke eigenschap voor ondernemerschap.
3. Hoe doen we dat?
Het fonds met microkredieten valt onder de Pure Africa Foundation en heeft een ANBI-status. De foundation is drie jaar geleden opgericht en heeft een onafhankelijk bestuur. Naast het geld dat Pure Africa investeert in de foundation, doneren meer bedrijven aan de foundation. Zo is er gezamenlijk een fund opgebouwd van ruim €205.000.
Op dit moment zijn er drie banken aangesloten. Twee in Rwanda en één in Burundi. De foundation is op zoek gegaan naar banken in regio’s waar veel koffieboeren actief zijn. Veel van deze boeren hebben geen auto of scooter tot hun beschikking om bijvoorbeeld naar de bank in de stad te rijden. Daarom koos de foundation voor banken met dependances in de binnenlanden. Vlakbij de koffieboeren, zodat iedereen die dat wil een lening kan aanvragen. Ongeacht status of vervoersmogelijkheden.
De banken in Rwanda en Burundi nemen de administratie van de leningen op zich. Zij onderzoeken of de aanvrager aanspraak kan maken op een lening, of hij/of zij de lening kan terug betalen en wat de precieze plannen zijn met de lening. De accountmanagers bij de banken volgen de leningen en rapporteren aan de Pure Africa Foundation.
Vergoeding voor de banken.
Een lening bij een Afrikaanse bank kost de boer gemiddeld 25 tot 40% rente. Een absurd hoge rente als je het ons vraagt. Daarom verstrekt de foundation kapitaal aan de aangesloten banken tegen een rente van 0% op voorwaarde dat zij vervolgens de leningen verstrekken tegen een maximale rente van 6%. Boeren houden hierdoor meer geld over om te ondernemen. De 6% rente die de boer vervolgens betaalt aan de bank is voor 100% voor de bank. De foundation ziet dit als een vergoeding voor het organiseren, uitgeven en controleren van de lening. Dit maakt het voor banken interessant om zich aan te sluiten.
De aangesloten banken gebruiken deze samenwerking als marketingtool om nieuwe klanten te werven. Zij vermarkten de lening als apart product en noemen dit de ‘Pure Africa Coffee Loan’.
Koffieboeren sluiten leningen af van gemiddeld ongeveer €1.000,-. Bij een “normale” rente zouden zij €250,- per jaar alleen al aan rentebetalingen moeten doen. Met een Pure Africa lening is dit slechts €60,-. Een besparing van bijna €200,- per jaar dus.
4. Microkredieten in Rwanda
In Rwanda werkt de foundation samen met twee banken. CPF Ineza met vijf kantoren en Gasacco met één kantoor. In totaal hebben zij samen 230 leningen verstrekt. Inmiddels zijn 68 van deze leningen volledig terugbetaald met een gemiddelde waarde van €1.000 per lening.
De CPF Ineza heeft op dit moment 130 leningen uit staan. De Gasacco bank 25. Een groot deel van deze leningen wordt gebruikt om nieuwe koffiebomen en grondbedekking te kopen, irrigatiesystemen te graven, nieuw land aan te kopen of een landbouwkundige in te huren.
Binnenkort ontvang de Gasacco bank een nieuw kapitaal van €18.000,-. Ook de net aangesloten bank in Burundi ontvangt binnenkort een startkapitaal van €10.000. Vanaf dat moment zijn zij in staat om leningen uit te geven aan boeren in de regio.
5. Wat zijn de resultaten?
Elke lening die een bank uitgeeft moet verantwoord worden met een plan. Waar wordt het geld in geïnvesteerd? Hoe denkt de boer dit geld terug te kunnen betalen? En vindt de bank dit ook realistisch?
Eén bijzonder verhaal is de aanschaf van een truck. Dit keer heeft niet een individuele boer een lening aangevraagd, maar een koffiecoöperatie. Met spaargeld en een lening van $8,000 zal binnenkort een truck worden gekocht om koffiebessen in en rondom de koffiecoöperatie te kunnen vervoeren. Op dit moment moeten boeren in een straal van 10 km om de coöperatie heen de koffiebessen lopend en op hun rug vervoeren. Soms komen er opkopers langs die aanbieden de bessen tegen een lagere prijs over te kopen en direct mee te nemen. Zo hoeft de boer geen koffie te vervoeren. Hierdoor loopt de coöperatie een deel van hun beoogde oogst mis. Door zelf de bessen op te halen, helpen zij de boeren met het vervoer van de bessen en versterken zij hun positie in de regio.
Een ander mooi voorbeeld is het verhaal van Alexis. Hij sloot vier jaar geleden een lening af van €300 om naast zijn bananenplantage koffiebessen te gaan verbouwen. Het land had hij al. Om een koffieplantage te starten had hij geld nodig om koffiestruiken te kunnen kopen. Inmiddels heeft hij de lening afbetaald en een nieuwe lening van €2.000 afgesloten om zijn onderneming nog verder te kunnen laten groeien. Ando bezocht hem vorig jaar.
